QR kod nedir, ne işe yarar?
Dijital çağda yaşanan gelişmeler insanların hayatını kolaylaştıran birçok teknolojinin ortaya çıkmasını sağladı. QR kod teknolojisi de bunlar arasında yer alıyor. Bilindik geleneksel barkodların yetersiz kalması üzerine geliştirilen QR kodlar temel olarak içeriğinde bilgileri saklamayı ve bu bilgilere istenildiğinde hızlı bir şekilde ulaşmayı sağlıyor. Ancak bu kısa tanım QR kodları anlamak için yeterli gelmeyebilir. O nedenle QR kod nedir ve ne işe yarar gibi sorular insanların merak ettiği sorular. Bu yazımızda QR kod teknolojisine dair bilmeniz gerekenlere yer verdik.
QR kod nedir?
Quick Response (hızlı tepki ya da çabuk karşılık) kelimelerinin kısaltması olan QR, beyaz bir arkaplan üzerinde yer alan dikey ve yatay çizgiler içerisinde veri depolayan bir sistemdir. Japonya'da Toyota'ya bağlı yan kuruluş tarafından iki boyutlu olarak tasarlanan QR kodlar aslında bir ihtiyacı karşılamak için geliştirildi: Arabaların üretimi aşamasında parçaların doğru bir şekilde takip edebilme ihtiyacı.
İlk keşfedildiğinde fabrikalarda yaygınlaşmış olsa da geleneksel barkodlara göre daha fazla veriyi depolama kapasitesine sahip olduğu için QR kodların kullanım alanı akıllı telefonların yaygınlaşmasıyla beraber genişlemiş durumda. Artık günümüzde bir web sitesinin bağlantısını, bir restoranın menüsünü ya da resmi bir belgenin internet sürümünü QR kod ile görüntülemek mümkün. Elbette her teknolojinin avantajları olduğu gibi dezavantajları da var. Sonraki bölümde QR kodların avantajları ve güvenlik ile ilgili dezavantajlarına yer veriyoruz.
QR kod ne işe yarar?
QR kod teknolojisinin kullanım alanı oldukça yaygın. WhatsApp'a bilgisayardan bağlanma, banka kartı kullanmadan ATM'den para çekme, mobil ödeme yapma, restoran menüsünü görüntüleme ya da bir ürünün içeriğiyle ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşmak için QR kodlar kullanılıyor. Bu geniş kullanım alanının aslında insanların ihtiyaçları sonucunda ortaya çıktığını söyleyebiliriz. ExpressVPN'in araştırmasına göre pandemi dönemiyle beraber insanların QR kodları kullanma oranı artış göstermiş. Bildiğiniz gibi, COVID-19 pandemisi nedeniyle sosyal mesafe kuralları uygulanmış, insanlar bir şeylerle temas etmekten kaçınmaya teşvik edilmişti. Dolayısıyla QR kod teknolojisinin temassız işlemleri hızlıca gerçekleştirmeye yatkın olması, insanların bu teknolojiyi daha fazla kullanmasını sağladı diyebiliriz.
QR kod teknolojisinin kullanıldığı önemli alanlar:
- Web sitesi ya da sosyal medya hesabını diğer insanlara ulaştırmak,
- ATM'den para çekmek ya da temassız ödeme yapmak,
- Mobil uygulamaları bilgisayardan kullanmak için hesabınızı doğrulamak,
- Restoran menüsü görüntülemek,
- Havayolu şirketlerinin biletlerini görüntülemek,
- Dergi, kitap veya broşürler hakkında detaylı bilgiyi sağlamak,
- İnsanların ders kitaplarının video veya sesli anlatım materyallerine ulaşmasını sağlamak.
Elbette QR kodların sağladığı avantajlar bunlarla sınırlı değil, burada en yaygın kullanım alanlarını sıraladık. Dikkat ettiğiniz gibi QR kodla yapılan işlemlerin hemen hepsi temassız işlem niteliği de taşıyor. Özellikle ödeme yapma ve para çekme gibi işlemler söz konusu olduğunda temassız işlemler insanlara oldukça pratik geldiği için QR kodların gelecekte de daha fazla kullanılacağını söyleyebiliriz. Dolayısıyla burada değinmemiz gereken önemli bir nokta QR kodların güvenli olup olmadığı konusudur.
QR kodlar güvenli mi? sorusunun tek bir cevabı yok. Akıllı telefon ve tabletlerde tutulan kişisel ve özel bilgileri güvende tutmak için antivirüs uygulamaları yaygınlıkla kullanılıyor. Ancak QR kodlarından güvenliği daha çok biz insanların çıkarımına bağlı. İlk başta QR kodun güvenli olup olmadığını anlamak için en önemli adım güvenli bir QR kod tarayıcı uygulaması kullanmaktır. Bunun dışında, örneğin, karşınıza rastgele çıkan bir QR kodu taramaktan uzak durmaya çalışmanızı tavsiye ediyoruz. Kaynağı bilinmeyen ya da güvenmediğiniz bir broşür, web sitesi ya da katalogdaki QR kodlarını taramaktan kaçınmanız gerekiyor. Ya da bu kaynaklardan okuttuğunuz QR kodunu tamamen görüntülemeden önce telefonunuzda bir önizleme ekranı açılacaktır. Burada göreceğiniz bilgi güvenlik konusunda sizi şüpheye düşürürse ilgili içeriği kesinlikle açmayın.
Hızlı, temassız ve akıllı telefonların kameralarını kullanarak barkodlarda saklı veriye hemen ulaşmamızı sağlayan QR kodların gelecekte daha fazla insan tarafından kullanılacağını söylemek mümkün. Her insanın QR kodlar aracılığıyla bir şeyleri paylaşabiliyor olma kolaylığı da bu teknolojinin sağladığı en önemli avantajları arasında bulunuyor. Ancak her teknolojide olduğu gibi QR kodların da kendine özgü avantajları ve dezavantajları söz konusu. Söz konusu kişisel bilgilerin güvenliği olduğunda bu teknolojiyi dikkatli kullanmak gerektiğini söyleyerek yazımızı bitirelim.