Mobil ödeme yöntemleri nedir ve nasıl kullanılır? Detaylı rehber

Alışveriş merakı, teknolojinin hızla gelişmesiyle sanal ortama taşınmış durumda. Sanallaşan alışveriş, ödeme yöntemlerinin çeşitlenmesine de sebep oldu haliyle. Kapıda ödeme, havale/EFT ile ödeme, kredi kartı derken mobil ödeme yöntemi denilen yeni bir ödeme yöntemi daha girdi hayatımıza. Bu teknoloji henüz yeni olsa da, kolay ve hızlı bir ödeme seçeneği olduğu için insanlar arasında hızlı bir şekilde yayılıyor. Elbette Türkiye'de bu teknolojiden geri kalmış değil. Alt yapılar yavaş yavaş güncelleniyor ve mobil ödeme kavramını artık daha sık duyuyoruz. Bu yazımızda mobil ödeme nedir? sorusundan başlayarak, çeşitli yöntemlerini, gelecek teknolojilerini ve mobil ödeme ile ilgili önemli güvenlik noktalarını ortaya koyuyoruz.

Mobil ödeme nedir?

Mobil ödeme, akıllı telefon, tablet ve hatta akıllı saatler üzerinden ödeme yapmanızı sağlayan teknolojinin genel adıdır. Bu teknoloji sayesinde mobil cihazınıza tanımladığınız kredi kartı, faturalı GSM hattınız ve kamera üzerinden alışveriş ödeme yapabilirsiniz. Mobil cihazlar her zaman yanımızda olduğu için mobil ödeme insanlar için hem hızlı hem de kolayca ödeme yöntemi sağlar. Bu teknolojiye dahil ödeme yöntemleri çok farklı olsa da her zaman öne çıkan yöntemler var. Şimdi bunlara bakalım.

Mobil ödeme yöntemleri

Mobil ödeme yöntemleri kullandığı teknolojiye göre sınıflandırılabilir. En yaygın ve güvenli ödeme yöntemleri şöyle:

• Taşıyıcı Fatura (GSM Ödemesi): Mobil ödemenin en yaygın ve ilk kullanılan yöntemi GSM operatörü üzerinden ödeme yapmayı sağlayan Taşıyıcı Fatura yöntemidir. Bu yöntemde ödeme tutarı GSM faturanıza eklenir ve günü geldiğinde faturayla birlikte ödersiniz. Türkiye'de Turkcell, Vodafone ve Turk Telekom mobil ödeme yöntemlerini destekliyor. En çok kullanıldığı alan ise Google Play üzerinden uygulama içi satın almalar durumunda.
• Temassız Ödeme (NFC ile ödeme yöntemi): Banka ve kredi kartlarının özellikleri arasında ve reklamlarda çok karşılaştığımız bu ödeme yöntemi, ilgili kartın mobil cihazda yüklü banka uygulaması ile ödeme yapmayı sağlıyor. Bu yöntemin en bilindik hali, telefonu POS makinesine yaklaştırmak. Bu yöntemde ödeme yapmayı sağlayan alt yapı NFC (Near Field Communication) teknolojisini kullanıyor. Bu nedenle mobil cihazı kullanarak temassız ödeme yapmak istiyorsanız cihazınızın NFC destekli olması şart. Eğer telefonunuzda NFC desteği yoksa, temassız ödeme özelliğini kullanamıyorsunuz. Tabi banka/kredi kartınız bu özelliğe sahipse kartınızı kullanarak da temassız ödemeyi yapmanız mümkün.
• Mobil Cüzdanlar: Mobil cüzdanlar Apple Pay, Google Pay, Windows Cüzdan, Vodafone Cep Cüzdan gibi servisler Mobil Cüzdan yöntemini ifade ediyor. Mobil Cüzdanlar da ödeme yapmak için NFC teknolojisini kullanır, ancak banka uygulaması şart değildir. Kartı bu cüzdanlara tanımlayarak ödemelerinizi tamamlayabilirsiniz. Apple Pay Türkiye'de lüks yerlerde karşımıza çıkıyor, ama Google Pay ve Windows Cüzdan henüz Türkiye'de yok. Bu yüzden eğer banka uygulamanız mobil ödemeyi destekliyorsa, onunla ödeme yapmaya devam etmeniz gerekiyor.
• SMS ile Ödeme Yöntemi: Telefondan kısa mesaj (SMS) göndererek ödeme yapılmasını sağlayan yöntemdir. Özellikle Kızılay, Yeşilay ve benzeri yardım dernekleri bu yöntemi kullanarak bağış toplar. Bu yöntemde de ödeme tutarı faturanıza eklenir.
• Kare Kod Yöntemi: Alışverişler için özel olarak üretilen QR barkodunu telefonların kamerasına okutarak ödeme yapılmasını sağlar. QR'yi okuyan yazılım ise cihazınızda yüklü olan banka uygulamasının kendisidir. Türkiye'de bu yöntem pek kullanılmaz.
• RFID Ödeme Yöntemi: 2018'de test aşamasına geçen bu yeni ödeme yöntemi RFID (Radio Frequency Identification), radyo frekansları üzerinden ödenecek tutarı belirler ve ödemeyi yapar. Bu yöntem çok yeni olmakla birlikte, müşteriyi takip etme gibi durumlara müsait olduğundan pek güvenli görünmüyor. Şu an için sadece Japonya'da birkaç markette test ediliyor, Türkiye'de bu teknoloji yok.

Mobil ödeme yöntemleri nerelerde kullanılır?

Yazımızın girişinde de belirtmiştik, Türkiye bu ödeme teknolojisine çabuk uyum sağlıyor. İlk başta marketlerde karşılaştık bu teknolojiyle ama, şu an için birçok şehirde toplu ulaşım araçlarına bile temassız ödeme yöntemini kullanarak binmek mümkün. Belki de yakın gelecekte AKBİL, KENTKART gibi uygulamalar tamamen kalkacak; onların yerine telefon ve kredi/banka kartının temassız ödeme yöntemi kullanılacak.

GSM ödemesi genel olarak e-ticaret portallarında ve Google Play üzerinde kullanılıyor. Özellikle Google Play alışverişleri genelde küçük tutarda olduğu için insanlar birkaç tıklamayla uygulama içi satın almayı tamamlıyor. Bunun yanında popüler e-ticaret portalları da belli bir miktara kadar mobil ödeme seçeneği sunuyor.

Bu teknolojinin en yaygın olduğu alan ise alışveriş merkezleri ve büyük marketler tabii ki. POS makinelerine telefonun yakınlaştırılmasıyla gerçekleşen ödeme kasa kuyruklarının azalması gibi olumlu sonuçlar doğuruyor.

Telefon ile temassız ödeme yapmak - NFC üzerinden mobil ödeme teknolojisi

Telefonu, mobil cihazı kullanarak temassız ödeme yapmak insanların hayatını kolaylaştıran en pratik ödeme yöntemi olarak öne çıkıyor. Markette, toplu taşımada, takside, benzin istasyonunda ve destekleyen hemen her yerde telefonunuzu ödeme cihazına yaklaştırmanız yeterli oluyor. Ancak bu teknolojiyi kullanabilmek için bazı şartlar ve limitler bulunuyor.

Bu yöntemle ödeme yapabilmek için iki temel şart var: mobil cihazın NFC destekli olması ve ödeme yapacağınız kartın mobil veya temassız ödemeyi desteklemesi. NFC (Yakın Alan Teknolojisi) birbirine yakın iki cihazın güvenli bir şekilde veri transferi yapmasını sağlayan bir teknoloji. Güvenli ve hızlı olması NFC'yi mobil ödeme için olmazsa olmaz yapıyor.

Temassız ödemeyi destekleyen Apple Pay, Google Pay gibi mobil cüzdan servislerinin Türkiye'de yaygın olmamasından dolayı banka uygulamalarını kullanmak şart. Günümüzde birçok banka, artık temassız ödeme özelliği olan hesap ve kredi kartları üretiyor. Temassız ödeme özelliği sunan bankalar şunlar: Halk Bankası, İş Bankası, Garanti Bankası, Ziraat Bankası, Yapı Kredi, TEB, Finansbank, Denizbank, Akbank.

Eğer bu bankalardan birisine ait hesap veya kredi kartı kullanıyorsanız, temassız ödeme özelliğini aktif edebilir veya destekli kartı talep edebilirsiniz. Bu konuda en doğru bilgiyi bankanızın müşteri hizmetlerinden alabilirsiniz.

Mobil ödeme işlem limitleri

BKM’nin 2017 yılı verilerine göre, temassız işlem sayısı 42 milyona, temassız (POS ve benzeri) terminal sayısı ise 879 bine ulaşmış. Daha önce temassız işlem limiti 50 TL’ydi. Fakat BKM (Bankalararası Kart Merkezi) artan talep doğrultusunda bu limiti 90 TL'ye yükseltmiş.

Bankaların mobil uygulamalarından yapılan temassız ödemelerde ise bankanızın izin verdiği limitler çerçevesinde, limiti kendiniz belirleyebiliyorsunuz. İşlem limitlerini değiştirmek veya yükseltmek için bankanızla iletişime geçmeniz şart.

GSM hattı üzerinden mobil ödemeyi açma ve kapatma

GSM hattını ilk aldığınızda mobil ödeme açık ya da kapalı olabiliyor. Çoğu insan da bu özelliği bilmediği için ya fazla fatura mağduru oluyor ya da ödeme yapmak istediği zaman red cevabı alıyor. Her operatörde mobil ödemeyi açma ve kapatma işlemi farklı. Aşağıdaki operatörlere göre açma ve kapama adımlarını takip ederek istediğiniz işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

Vodafone Mobil Ödeme özelliğini açma ve kapatma

Mobil ödemeyi açmak için: "MOBILODEME AC" yazdıktan sonra 7878'e kısa mesaj atmanız yeterli. Vodafone’un mobil ödeme servis bedelinde her SMS 0,41 TL olarak ücretlendiriliyor.

Mobil ödemeyi kapatmak için: "MOBILODEME KAPAT" yazdıktan sonra 7878’e kısa mesaj atabilirsiniz.

Turkcell Mobil Ödeme özelliğini açma ve kapatma

Bu operatördeki işlem farklı. Mobil ödeme SMS ile açılıp kapatılamıyor. Bunun yerine çağrı merkezini arayarak hattınızın mobil ödemesini açtırabilir veya kapatabilirsiniz.

Türk Telekom Mobil Ödeme özelliğini açma ve kapatma

Mobil ödemeyi açmak için: "MOBILODEME KAYIT" yazıp 5555'e kısa mesaj atmanız gerekiyor. Göndereceğiniz SMS bedelinin 0,50 TL ücreti var.

Mobil ödemeyi kapatmak için: "MOBILODEME IPTAL" yazdıktan sonra 5555’e kısa mesaj atabilirsiniz.

Mobil Ödeme güvenliği için ipuçları

Mobil ödeme yöntemleri şifreli aktarım üzerinden çalışsa da bunları yanıltacak bazı hileler mevcut. Bunlara karşı güvenliği sağlamak için şunlara dikkat edebilirsiniz:

• Telefonu kaybetme riskine karşı ekran kilidi kullanın. Bu kilit parmak izi, desen veya PIN olabilir, önemli olan kilidin kurulu olmasıdır.
• Bir internet sitesinde mobil ödeme kullanacaksanız, sitenin SSL bağlantısı kullanmasına dikkat edin. Bunu web sitesi adresinin sol tarafında kilit işareti olmasından anlayabilirsiniz. Eğer kilit simgesi görüyorsanız bu, web sitesine gireceğiniz tüm bilgilerin şifrelendiğini ifade etmektedir.
• NFC ile temassız mobil ödemeyi kullanmadığınız zaman NFC özelliğini kapalı tutmak izinsiz kullanımı engelleyecektir.
• NFC özelliği aktif haldeyken, telefonunuzu arka cebinizde değil, ön cebinizde tutmanızda fayda var. Telefonunuz arka cebinizdeyken görüş alanınızda olmayacağı için, gezer cihazları kullanan kötü niyetli kişiler telefonunuza yaklaştığında ödeme alabilirler.
• Bilinmeyen uygulamaları yüklemeyin. Bu uygulamalar virüs içerme riski taşıdğı için kayıtlı mobil ödeme bilgilerini sızdırabilir. Eğer Google Play dışında bir web sitesinden oyun veya uygulama yüklemeniz gerekirse, oyun veya uygulamanın Cepde üzerinde yaptığımız gibi paket adı ve paket imzasıyla doğrulandığından emin olun.